IKEBANA - HARMONIA I PROSTOTA

Ikebana to po japońsku "żyjące kwiaty". W Japonii przyjęło się przekonanie, że kwiaty naprawdę zaczynają żyć w chwili, gdy nada im się formę (jakiej są pozbawione rosnąc w ogrodzie), poprzez umieszczenie ich w odpowiednim pojemniku w taki sposób, by tworzyły ze sobą i z nim harmonijną całość.

W tradycyjnym japońskim domu nie znajdą uznania zachodnie okazałe bukiety. Japońska sztuka układania kwiatów stanowi bowiem jeden z wielu przejawów buddyjskiej filozofii zen, cechuje ją więc prostota i oszczędność formy. Inna nazwa ikebany to kado, czyli "droga kwiatów". Obok takich dziedzin jak kendo "droga miecza" czy chado "droga herbaty" jest to kolejna z dróg zenistycznych. Dróg, których przebywanie ubogaca i udoskonala człowieka. Dróg, które prowadzą do mistrzostwa.

Początkowo kompozycje roślinne służyły do upiększania świątyń buddyjskich, lecz z czasem ozdoby te przyjęły się i rozpowszechniły tak, że stanowią obecnie niezbędny element dekoracyjny wielu domów japońskich a także pawilonów herbacianych i innych pomieszczeń


Odpowiedni dobór roślin to prawdziwa sztuka i myliłby się ten, kto sądziłby, że w ikebanie wykorzystuje się wyłącznie kwiaty. Tak naprawdę kompozycje takie wykonuje się biorąc pod rozwagę porę roku i dostępność materiałów. Stąd też kompozycje aranżowane z gałązek, liści i mchu. W ikebanie nie wystarczy piękny kwiat, dopiero harmonijne połączenie kwiatu, liści, łodyg i gałęzi z pojemnikiem, w którym kompozycja została ułożona stanowi prawdziwie godną uwagi i podziwu całość. Ważne jest też to, że sposób układania kwiatów zależny od zasad poszczególnych szkół ikebany przekłada się na jedno - lub wielowymiarowość.

Zachodnie aranżacje zwykle można oglądać z każdej strony; na japońskie czasem patrzy się tylko z przodu, czasem stanowią spójną formę oglądane z dwóch, a bywa że z trzech stron. Za twórcę ikebany uznaje się mnicha Ikenobo Senkeia, który w XV wieku zapoczątkował szkołę ikebany Ikenobo-ryu, która popularyzuje styl zwany rikka "stojące kwiaty". Pierwszą poprawną kompozycją była aranżacja trzech kwiatów lotosu symbolizujących połączenie nieba shin, człowieka soe i ziemi hikae. Pozostałe znane style ikebany to między innymi nageirebana "wrzucane kwiaty" i moribana "spiętrzone kwiaty", choć ciągle powstają nowe kierunki.

Układ linii kwiatów zawsze jest symboliczny, więc umiejętność odpowiedniego odczytania informacji zawartych subtelnie w liniach pomaga odczytać uczucia twórcy ikebany


Linie proste, w pionie i poziomie, wyrażają stabilność, ukośnie - ruch oraz siłę. Natomiast krzywe oznaczają wolność. Jeśli w kompozycji znajdziemy łuki, koła i półkola, to odczytywać je możemy jako wyrażenie szczerości i opanowania. Ponadto ważne są kolory zawarte w kompozycji, z których zimne reprezentują ulotność koloru niebieskiego i uspokajająca zieleń, zaś ciepłe szlachetna purpura, ekscytująca czerwień, pełen optymizmu kolor pomarańczowy i ożywiająca żółć. Jeśli chodzi o pojemnik, w którym układa się kompozycję, należy pamiętać, że ma ona jedynie podkreślać jej charakter - nigdy dominować go i przytłaczać.

AGNIESZKA MROCZKOWSKA

2008-11-18